ALS Module 8 - Exploring Entrepreneurship - Activity 4

Module 8: Exploring Entrepreneurship

“Ang taong masipag sa buhay ay umaani ng tagumpay.”

                                          A person who is hardworking will reap success.

 SESSION 1: BASIC BUSINESS CYCLE

Activity 4: Decisions to Make in a Business Cycle

For this activity, ask for help from a family member. You are going to play a game. You will pretend that you are running a business and will need to work together to make some business decisions. This activity will help you learn how to use the money wisely and make good decisions about how to use the money that you have. (Para sa aktibidad na ito, humingi ng tulong mula sa isang miyembro ng pamilya. Maglalaro ka. Magpapanggap ka na nagpapatakbo ng isang negosyo at kakailanganin na magtulungan upang makagawa ng ilang mga desisyon sa negosyo. Tutulungan ka ng aktibidad na ito na malaman kung paano gamitin nang matalino ang pera at gumawa ng magagandang desisyon tungkol sa kung paano gamitin ang pera na mayroon ka.) 

You will need to make decisions based on the resources and responsibilities that you have. Look through the calendar in 8.3: Entrepreneur’s Activity Chart and follow the instructions to plot tasks that you need to accomplish based on the calendar headings. (Kakailanganin mong magpasya batay sa mga mapagkukunan at responsibilidad na mayroon ka. Tumingin sa kalendaryo sa 8.3: Tsart ng Aktibidad ng Negosyante at sundin ang mga tagubilin upang magbalangkas ng mga gawain na kailangan mong magawa batay sa mga heading ng kalendaryo.)

The objective of this activity is that during a given period, you must run your business to make money while also paying for your family’s personal expenses, and repaying your debt. (Ang layunin ng aktibidad na ito, sa loob ng panahong ibinigay, ay dapat mong patakbuhin ang iyong negosyo upang kumita ng pera habang nagbabayad din para sa mga personal na gastos ng iyong pamilya, at pagbabayad ng iyong utang.)

 

            8.4: Our Income for the Week

 

WEEK 1	Amount
Sales (What we sold):
Cakes	5,900.00
Breads & Pastries	14,500.00
Pizzas & Pies	3,750.00
Total Sales	24,150.00
Expenses (Materials we bought):
Baking Materials	4,500.00
Packing Materials	1,570.00
Labor	4,000.00
Other expenses	2,300.00
Total expenses	12,370.00
Income for the week	11,780.00
Less: Allocation for materials next week (Negosyo)	3,400.00
Allocation for personal expenses (Pansariling gastusin)	2,700.00
Allocation for savings (Ipon)	3,000.00
Remaining money	2,680.00

1.     What did you learn about the cycle of a business? What did you learn about buying, adding value, selling? (Ano ang natutunan tungkol sa ikot ng isang negosyo? Ano ang natutunan tungkol sa pagbili, pagdaragdag ng halaga, pagbebenta?)

 

Sa ikot ng negosyo, natutunan ko ang pagtatala ng mga kita, gastusin, at ipon. Sa pagbili ng mga materyales, dapat ay bilhin ang mga de-kalidad subali’t hindi kamahalan. Maging masinop sa pagdaragdag ng halaga sa mga materyales na binili. Dapat ay maging de-kalidad din ang iyong mga produkto sa makabuluhang presyo.

2.2. What is the significance of having good relationships when running a business? (Ano ang kahalagahan ng pagkakaroon ng mabuting ugnayan kapag nagpapatakbo ng isang negosyo?

    Kailangan ang mabuting ugnayan sa mga supplier at mga mamimili upang maging maayos ang negosyo. Ang magandang ugnayan sa mga supplier ay mahalaga upang makabili ng mga de-kalidad na materyales sa mababang halaga. Mahalaga ang mabuting ugnayan sa mga mamimili upang maging loyal ang mga ito at bumalik-balik sa iyong tindahan.   

3.3. Why is it important to keep personal and business spending separate? How do you strike a balance between the two? (Bakit mahalaga na panatilihing magkahiwalay ang panggastos ng personal at negosyo? Paano ka makakakuha ng balanse sa pagitan ng dalawa?)

Dapat magkahiwalay ang panggastos ng personal at Negosyo upang ma-monitor mo nang tama ang mga gastusing ito. Mahalaga rin ito upang makapag-budget ka at maglaan ng tamang halaga sa dalawang gastusin.

4. 4. What should you do when your sales are lower than your expenses for the week? (Ano ang dapat mong gawin kapag ang iyong mga benta ay mas mababa kaysa sa iyong mga gastos para sa isang linggo?)

    Kung ang mga gastos ay mas mataas kasya sa benta, kailangan mong pag-aralan kung ano ang mga dahilan. Kung mahina ang benta, mag-isip ng mga paraan upang maakit ang mga parukyano o mag-imbento ng panibagong produktong kakagatin ng mga mamimili. Kapag mataas pa rin ang mga gastusin, gumawa ng mga paraan ng mga pagtitipid na hindi makaaapekto sa produkto. Analisahin kung anong gastusin ang mataas, personal ba o negosyo, at iayon ang solusyon. Tanungin ang sarili kung kailangan bang bilhin ang mga personal na gastusin at hindi luho lamang.

GUIDES & SAMPLE ANSWERS on ALS Module 8 - Exploring Entrepreneurship - Activity 2

Module 8: Exploring Entrepreneurship

“Ang taong masipag sa buhay ay umaani ng tagumpay.”

A person who is hardworking will reap success.

SESSION 1: BASIC BUSINESS CYCLE

Activity 2: Characteristics of a Successful Entrepreneur

 With someone in your household or a friend, think about entrepreneurs in your barangay/municipality/region/country. What type of business do they run? What makes those businesses successful? What are some of the characteristics or qualities of the entrepreneurs? Write your responses below. (Kasama ang isang tao sa iyong sambahayan o kaibigan, isaisip ang mga negosyante sa iyong barangay / munisipalidad / rehiyon / bansa. Anong uri ng negosyo ang pinapatakbo nila? Ano ang ikinatagumpay ng mga negosyong iyon? Ano ang ilan sa mga katangian ng mga negosyante? Isulat ang iyong mga tugon sa ibaba.)

 Fill in the table below with your responses. (Punan ang table sa ibaba ng iyong mga sagot.)

Entrepreneurs in My Community

	Name of	Name and type of	What makes their	Characteristics of the
	Entrepreneur	business they run	business successful?	entrepreneur
	Dorie Bautista	Dorie’s Grocery – Single Proprietorship	Magandang serbisyo sa mga kustomer; sari-sari at magandang kalidad ng mga paninda	Magiliw; masipag; matiyaga; mapagpasensya
	Diosdado Lanto	Lanto’s Ironworks – Single Proprietorship	Magandang makipag-usap sa mga parukyano; tinutupad ang mga pangako; maganda ang kalidad ng mga produkto	Masipag; hindi sumusuko sa mga hamon sa Negosyo; hindi alintana ang peligro sa negosyo
	Reynaldo, Robert, at Ramon Tagle	Triple R’s Piggery - Partnership	Organiko at natural ang mga pakain sa mga baboy; mas mura at maganda ang kalidad ng karne	Nakikinig sa mga customer; Tapat; madaling pakiusapan
	Aniceta Tamayo	Annie’s Baby Dresses	De-kalidad ang mga produkto; mas mura ang presyo kaysa iba	Magandang makisama; masipag; matatag; matapat

Given these characteristics of an entrepreneur and any prior knowledge of or experience in entrepreneurship, reflect on your own skills, interests, attitude and comfort zone related to entrepreneurship. Can you picture yourself as running your own business or are you more suited to wage employment? Complete the survey below to help you reflect. (Dahil sa mga katangiang ito ng isang negosyante at anumang naunang kaalaman o karanasan sa pagnenegosyo, pagnilayin ang iyong sariling mga kasanayan, interes, ugali at komportableng kalagayan na nauugnay sa entrepreneurship. Nailalarawan mo ba ang iyong sarili bilang nagpapatakbo ng iyong sariling negosyo o mas angkop ka sa pagtatrabaho? Kumpletuhin ang survey sa ibaba upang matulungan kang magnilay.)

Answer yes or no to the following questions to help you reflect on your entrepreneurship tendencies. Even the best entrepreneurs will not have all the skills and characteristics of a successful entrepreneur. What is important is to identify your strengths and weaknesses and to work towards improving your entrepreneurial skills, attitudes and characteristics. (Sagutin ng “oo” o “hindi” ang mga sumusunod na katanungan upang matulungan kang maipakita ang pagkahilig sa pagnenegosyo. Kahit ang mga pinakamamahusay na negosyante ay hindi nagtataglay ng lahat ng mga kasanayan at katangian ng matagumpay na negosyante. Ang mahalaga ay makilala mo ang iyong mga kalakasan at kahinaan at gawin ang mga bagay-bagay upang mapabuti ang iyong mga kasanayan, pag-uugali, at katangian sa pagnenegosyo.)

Before You Start – A Basic Checklist 1 (Ayon sa inyong sariling katangian, kasanayan, at karanasan ang sagot sa mga tanong. Dahil dito, walang maling sagot.)

1.           Are you a self-starter? (Ikaw ba ay nagpapasimuno o nangunguna sa paggawa ng isang bagay?)

yes        ❑          no         ❑✓

2.           Are you willing to work harder than you've ever worked before and for long hours without the security of as steady paycheck? (Handa ka bang magtrabaho nang mas mahirap kaysa dati mong trabaho at sa mahabang oras nang walang seguridad ng tuloy-tuloy na sweldo?)

yes        ❑ ✓         no         ❑

3.           Can you afford to work without knowing how much money - or success - you'll ultimately earn? (Kaya mo bang magtrabaho na hindi alam kung magkanong pera – o tagumpay – ang iyong kikitain kalaunan?)

yes        ❑✓          no         ❑

4.           Are you ready to make tough decisions on your own? (Handa ka bang gumawa ng mga mabibigat na desisyon nang nag-iisa?)

yes        ❑          no         ❑✓

5.           Do you know when you're "in over your head" and need outside help? (Alam mo  a kung ikaw ay Puno na ng mga problema at nangangailangan ng tulong sa iba?)

 yes        ❑          no         ❑✓

6.           Are you willing to seek outside help? Do you know where to find it? (Payag ka bang humanap ng tulong sa ibang tao? Alam mo ba kung saan ito hahanapin?)

 yes        ❑✓          no         ❑

7.           Can you deal effectively with other people? (Maaari ka bang makipagnegosasyon nang epektibo sa ibang tao?)

 yes        ❑✓          no         ❑

8.           Are you an effective leader, motivator, and communicator? (Ikaw ba ay epektibong pinuno, mahikayat, at tagapagsalita?)

 yes        ❑          no         ❑✓

9.           Are you willing to delegate authority and responsibility to others? (Payag ka bang magbigay ng otoridad at tungkulin sa ibang tao?)

 yes        ❑✓          no         ❑

10. Are you willing to admit it when you're wrong? (Payag ka bang tanggapin ang iyong pagkakamali?)

 yes        ❑✓          no         ❑

11. Do you project a professional image to your clients and customers? (Naipapakita mo ba ang iyong sarili bilang isang propesyonal sa iyong mga kliyente at parukyano?)

 yes        ❑✓          no         ❑

12. Can people trust what you say? (Paniniwalaan ba ng mga tao ang iyong mga sinasabi?)

 yes        ❑✓          no         ❑

13. Can people trust you to do what you say you will do? (Maaari bang magtiwala sa iyo ang mga tao na gawin ang bagay na iyong sinasabi?)

 yes        ❑ ✓         no         ❑

14. Do you have managerial experience? (Mayroon ka bang karanasan sa pamamahala?)

yes   ❑              no         ❑✓

15. Do you have the technical skills you will need to operate your particular business? (Mayroon ka bang teknikal na kasanayan na kakailanganin mo upang patakbuhin ang iyong napiling Negosyo?)

 yes        ❑ ✓         no         ❑

16. Do you have the business skills you need to run a business? (Mayroon ka bang kasanayan sa pagnenegosyo na kakailanganin mo upang patakbuhin ang iyong negosyo?)

 yes        ❑          no         ❑✓

17. Do you know your strengths and weaknesses? (Alam mob a ang iyong mga kalakasan at kahinaan?)

 yes        ❑ ✓         no         ❑

18. Do you have business partners or advisors who can compensate for your weaknesses? (Mayroon ka pang mga kasosyo sa negosyo o tagapayo na maaaring punan ang iyong mga kahinaan?)

 yes        ❑          no         ❑✓

19. Have you worked in a business like the one you want to start? (Nakapagtrabaho ka na ba sa isang Negosyo na nais mong simulan?)

 yes        ❑  ✓        no         ❑

20. Have you researched your business thoroughly? (Nasaliksik mo ba nang lubusan ang iyong negosyo?)

 yes        ❑          no         ❑✓

21. None in the module

22. Do you read a lot about your business and its industry? (Marami ka bang nabasa ukol sa iyong negosyo at industriya nito?)

yes        ❑          no         ❑✓

23. Are you a good listener? (Mainam ka bang tagapakinig?)

yes        ❑   ✓       no         ❑

 

The more “yes” responses you had, the more inclined you might be towards becoming an entrepreneur. If you do want to start your own business, you will want to work towards turning the “no” responses to “yes”! This module will help you better understand what an entrepreneur does as well as the basics of business. (Kung mas maraming mga sagot na "oo" na mayroon ka, mas gusto mong maging isang negosyante. Kung nais mong simulan ang iyong sariling negosyo, gugustuhin mong gawing "oo" ang mga tugon mo na "hindi"! Tutulungan ka ng modyul na ito na mas maunawaan mo ang ginagawa ng isang negosyante pati na rin ang mga pangunahing kaalaman sa negosyo.)

GUIDES & SAMPLE ANSWERS on ALS Module 8 - Exploring Entrepreneurship - Activity 1

 Module 8: Exploring Entrepreneurship

“Ang taong masipag sa buhay ay umaani ng tagumpay.”

A person who is hardworking will reap success.

SESSION 1: BASIC BUSINESS CYCLE

Activity 1: Introductory Activity & Learner’s Reflection

What three things you learned from the module on Financial Fitness. (Anong tatlong bagay ang iyong natutunan sa modyul tungkol sa Kalakasan sa Pananalapi.)

    Ang tatlo sa aking mga natutunan sa modyul tungkol sa Kalakasan sa Pananalapi ay ang mga sumusunod:

1. Kahit maliit ang ating kinikita ay maaari pa rin tayong makapag-impok kung nanaisin.

2. Itala ang mga kinikita at gastusin upang mapaghandaan ang hindi inaasahang gastusin o mabago ang paraan ng paggastos o pag-iimpok.

3. Maraming mga institusyong pampinansyal sa komunidad ang maaaring paglagakan ng inipon upang ito ay manatiling ligtas at kumita ng interes.

Read the proverb at the beginning of the module. What does it mean? How do you think it is related to entrepreneurship? (Basahin ang salawikain sa umpisa ng modyul.  Ano ang kahulugan nito? Paano mo ito iuugnay sa pagnenegosyo?)

        Ang salawikaing “Ang taong masipag sa buhay ay umaani ng tagumpay” ay nangangahulugan na maaaring guminhawa ang buhay o umasenso ang isang tao kung siya ay nagtataglay na kasipagan. Maiuugnay ang kasabihang ito sa pagnenegosyo dahil ang kasipagan ay isa sa mga katangiang dapat taglayin ng isang negosyante upang ang kaniyang negosyo ay umasenso.

This module will focus on Exploring Entrepreneurship. What do you think this means? (Ang modyul ay magtutuon sa Paggalugad sa Pagnenegosyo.  Ano sa palagay mo ang ibig sabihin nito?)

        Sa aking palagay, ang nais ipakahulugan ng Paggalugad sa Pagnenegosyo ay ang paghimay sa mga prosesong nakapaloob sa pagnenegosyo at ang kaalaman, kasanayan, at kakayahang dapat taglayin ng isang negosyante upang umasenso. 

Learners’ Reflection: Module 8 Exploring Entrepreneurship

This is not a test but is a way for us to see what you already know or do not know about the topics. You will read a skill that is listed in the left column. Think about yourself and your experience. Then read the statements across the top. Check the column that best represents your situation. The results will help you and the instructor know which topics may require more time, effort, and guidance.

        Ang mga katanungan dito ay hindi pagsusulit. Ito ay isang paraan upang malaman mo ang iyong kaalaman, kasanayan o kakayahan tungkol sa paksang ito. Basahin mo ang mga kaalaman, kasanayan o kakayahan na nakalista sa kaliwang kolum. Magbalik-tanaw sa iyong sarili at mga karanasan, basahin ang lahat ng mga pangungusap at i-tsek ang sagot na naaangkop sa iyong sitwasyon. Ang iyong kasagutan ay magiging gabay mo at ng iyong guro sa pagpapalawak ng iyong kaalaman tungkol sa paksang ito.

My experience   Knowledge, skills and abilities Kaalaman, kasanayan at kakayahan	1 I don’t have any experience doing this. Wala akong karanasan sa paggawa nito.	2 I have very little experience doing this. Kaunting- kaunti lamang ang aking nalalaman sa paggawa nito.	3 I have some experience doing this. Mayroon akong karanasan sa paggawa nito.	4 I have a lot of experience doing this. Marami akong karanasan sa paggawa nito.
Allocate money for Business, Personal Expenses and Savings. / Pagbabahagi ng pera para sa negosyo, pansariling gastusin, at para itabi bilang savings o impok.	ü
Calculate how much profit you have in a business / Pagbibilang ng aking tubo (ganansiya) sa negosyo	ü
Plan how to pay back a loan / Pagpaplano ng paraan para makapagbayad sa perang hiniram o inutang	ü
Prepare a financial plan to handle unexpected expenses/ Paghahanda ng isang planong pinansiyal para sa mga hindi inaasahang gastusin	ü
Keep financial records for a business. / Pagtatala ng mga transaksyon- halimbawa, gastusin, kita, at utang -- para sa negosyo	ü
Determine requirements to operate a business / Pagtatala ng mga pangangailangan para makapagsimula ng isang negosyo	ü
Prepare a simple start-up business proposal / Paghahanda ng isang simpleng plano para makapag-umpisa ng isang negosyo	ü