ALS Module 8 - Exploring Entrepreneurship - Activity 7 - Guides, Translation, & Sample Answers

Module 8: Exploring Entrepreneurship

“Ang taong masipag sa buhay ay umaani ng tagumpay.”

                                                 A person who is hardworking will reap success.

 SESSION 2: BUSINESS PLANNING

Activity 7: Business Planning

We are now going to further explore the 6 “P’s” for the business idea you are starting to develop. This will involve identifying expenses (costs), estimating sales, calculating profit and identifying resources. (Susuriin pa namin ngayon ang 6 na "P" para sa ideya ng negosyo na sinisimulan mong paunlarin. Sangkot dito ang pagkilala sa mga bayarin (gastos), pagtantya sa mga benta, pagkalkula ng kita at pagkilala ng mga mapagkukunan.)

 

Use the table below to list the items you will need to start your business. Also determine a price. If you do not know the price, do some research! Ask people you know, visit a similar business and ask people there, and do some online research. (Gamitin ang talahanayan sa ibaba upang ilista ang mga item na kakailanganin mo upang simulan ang iyong negosyo. Tukuyin din ang presyo. Kung hindi mo alam ang presyo, magsaliksik ka! Tanungin ang mga taong kakilala mo, bisitahin ang isang katulad na negosyo at tanungin ang mga tao doon, at magsaliksik sa online.)

 

              8.8: Doing the Math – Costing for a New Business

START-UP COSTS

Think about your business idea. In order for you to start producing or selling your product or service, what will you need? For example, what tools, equipment, machines and utensils are necessary? (Isipin ang tungkol sa iyong ideya sa negosyo. Upang masimulan mong makabuo o makapagbenta ng iyong produkto o serbisyo, ano ang kakailanganin mo? Halimbawa, anong mga kagamitan, kasangkapan, makina at iba pang gamit ang kinakailangan?)

My Business Idea:  Filipino Native Delicacies

Mga Kagamitan, Makina, at Kasangkapan na Kailangan sa Negosyo

1. Cast Iron Industrial Gas Stove

2. LPG tank, 11 kg. full, with regulator & hose

3. Large Vat - Talyasi (large, medium, small)

4. Steamer , 3 layers  (3 sets) (Pasingawan)

5. Heavy duty Coconut Grater with Stand (Kayuran ng Niyog)

6. Wooden Spoon (Large, Medium, Small)

7. Wooden Spade and Siyansi

8. Peanut Grinder - HD

These are known as start-up costs. They are items you need to purchase to get your business going. If you are going to start a bakery, for example, you will need an oven, baking pans, mixing bowls, a table, amongst other items. (Kilala ito bilang mga gastos sa pagsisimula. Ang mga ito ay mga item na kailangan mong bilhin upang ipagpatuloy mo ang iyong negosyo. Kung magsisimula ka ng isang panaderya, halimbawa, kakailanganin mo ng oven, baking pan, paghahalo ng mga bowls, isang mesa, bukod sa iba pang mga item.)

Instructions: (Mga tagubilin:)

1.           List all things that you will need to start your business or service (in the left column). (Ilista ang lahat ng mga bagay na kakailanganin mo upang simulan ang iyong negosyo o serbisyo (sa kaliwang hanay).)

2.           How much will each of those things cost? State the amount (in the right column). (Magkano ang gastos ng bawat isa sa mga bagay na iyon? Sabihin ang halaga (sa kanang hanay).)

3.           Add up all values (initial start-up costs) at the bottom of the right column. (Idagdag ang lahat ng mga halaga (paunang mga gastos sa pagsisimula) sa ilalim ng kanang hanay.)

DIRECT AND INDIRECT COSTS

Now think about the costs you will have on a daily, weekly, or monthly basis to be able to produce your product or service and run your business. List them here. (Ngayon isipin ang mga gastos sa bawat araw, lingguhan, o buwanan upang makagawa ng produkto o makapaghatid ng serbisyo at patakbuhin ang negosyo. Ilista ang mga ito rito:)

Monthly Costs/Buwanang Gastos

1. Brown sugar (2 sacks)           ✓         

2. White sugar (2 sacks)            ✓         

3. Plastic straw ( 1 kg)               ✓         

4. Vanilla essence (1 kg)           ✓         

5. Peanut (40 kg)                         ✓         

6. Margarine ( 22 kg)                 ✓         

7. Banana leaf (10 bundles)    ✓         

8. LPG  (11 kg)                             

9. Ube, Kamote, Cassava          ✓         

10. Salary                                                    

11. Electricity 

12. Tubig                                    ✓ (Maaaring direkta o hindi direktang gastos depende sa gamit)

13. Phone and Internet connection

14. Transportation Cost

15. Store rent

16. Bilao            ✓                       

Circle the items you listed above that are raw materials or directly related to producing your product or service. For example, if you run a furniture business it would be things like wood, nails, glue. If you run a hair salon it would be hair products such as shampoo or dye. These are known as direct costs. (Bilugan ang mga item na nakalista sa itaas na mga panangkap na materyales o direktang nauugnay sa paggawa ng iyong produkto o serbisyo. Halimbawa, kung nagpapatakbo ka ng isang negosyo sa kasangkapan ang mga ito ay tulad ng kahoy, pako, pandikit. Kung nagpapatakbo ka ng isang hair salon ito ay mga produkto ng buhok tulad ng shampoo o tina. Ito ay kilala bilang direktang gastos.) Nilagyan ko na lang ng tsek ✓ ang mga item na hinihingi.

Use the table below to list and price the items you will need to directly produce your product or service. Again, if you do not know the price, do some research! Ask people you know, visit a similar business and ask people there, and do some online research. (Gamitin ang talahanayan sa ibaba upang ilista at lagyan ng presyo ang mga item na kakailanganin mo upang direktang makagawa ng iyong produkto o serbisyo. Muli, kung hindi mo alam ang presyo, magsaliksik ka! Tanungin ang mga taong kakilala mo, bisitahin ang isang katulad na negosyo at tanungin ang mga tao doon, at magsaliksik sa online.)

8.9: Doing the Math – Direct Costs to Produce and Deliver

Instructions: (Mga tagubilin:)

1.           List all things that you will need to produce the product or deliver the service (in the left column). (Ilista ang lahat ng mga bagay na kakailanganin mong makagawa ng produkto o maihatid ang serbisyo (sa kaliwang hanay).

2.           How much will each of those things cost? State the amount (in the right column). (Magkano ang gastos ng bawat isa sa mga bagay na iyon? Sabihin ang halaga (sa kanang hanay).

3.           Add up all values (total capital) at the bottom of the right column. (Idagdag ang lahat ng mga halaga (kabuuang kapital) sa ilalim ng kanang hanay.)

Look at the list you brainstormed again. What are the items that you did not circle, that were not raw materials or directly related to producing a product or service? For example, you might need to rent a room or building for your business, you might have monthly electricity or water bills. These are known as indirect costs or fixed costs. Other examples include advertising and internet service. (Tingnan muli ang listahan na iyong pinag-isipang mabuti.. Ano ang mga item na hindi mo binilugan, na hindi mga hilaw na materyales o direktang nauugnay sa paggawa ng isang produkto o serbisyo? Halimbawa, maaaring kailanganin mong magrenta ng isang silid o gusali para sa iyong negosyo, maaaring mayroon kang buwanang singil sa kuryente o tubig. Kilala ito bilang mga hindi direktang gastos o mga permanenteng gastos. Ang iba pang mga halimbawa ay kasama ang advertising at serbisyo sa internet.) 

Use the table below to list the items you will need to start your business. Again, do some research to find out the monthly cost of each expense. (Gamitin ang talahanayan sa ibaba upang ilista ang mga item na kakailanganin mo upang masimulan ang iyong negosyo. Muli, magsaliksik upang malaman ang buwanang gastos ng bawat isa.)

Remember – when you are first starting a business, to determine the amount of start-up capital you will need, you will have to add the one time capital costs (8.8) plus the direct and indirect costs (production/operating costs 8.11 ) of the first month. (Tandaan -  kapag nagsisimula palang ng isang negosyo, upang matukoy ang halaga ng panimulang kapital na kakailanganin, idaragdag mo ang isang beses na mga gastos sa kapital (8.8) kasama ang direkta at hindi direktang gastos (mga gastos sa produksyon / pagpapatakbo 8.11) ng unang buwan.)

8.12: Doing the Math – Capital Needed to Start Business and Get it Running for First Month

Start-up Capital Cost (Panimulang Gastos)      42,100.00

+

Total Production/Operational Costs (Total na Gastos sa Produksyon o Pagpapatakbo ng Negosyo)       163,800.00

=

Amount of capital needed to startbusiness (Halaga ng Kapital na Kailangan Upang Makapagsimula ng Negosyo)                          205,900.00

EXPECTED SALES

One of the things you will need to do is estimate how much you can sell in a given time period (a week, a month, …). You need to think about what you can realistically produce given the costs, your time and demand for the product or service. (Isa sa mga bagay na kakailanganin mong gawin ay tantyahin kung magkano ang iyong maibebenta/maipagbibili sa isang naibigay na tagal ng panahon (isang linggo, isang buwan,…). Kailangan mong isipin kung ano ang maaari mong makatotohanang magawa sa ibinigay na mga gastos, iyong oras at pangangailangan para sa produkto o serbisyo.)

Based on your list of direct and indirect costs for the month, estimate how many units of your product can you make (for example, 100 bottles of juice per month). If it is a service, how many customers can you serve (for example, 60 haircuts per month). You might need to think about the number per day, per week, and then per month. If you think you can do 3 haircuts in a day, that would be 15 per week and 60 haircuts per month. (Batay sa iyong listahan ng direkta at hindi direktang mga gastos para sa buwan, tantyahin kung gaano karaming mga yunit ng iyong produkto ang maaari mong gawin (halimbawa, 100 bote ng juice bawat buwan). Kung ito ay isang serbisyo, kung ilang customer ang maaari mong pagsilibihan (halimbawa, 60 gupit bawat buwan). Maaaring kailanganin mong isipin ang tungkol sa bilang bawat araw, bawat linggo, at pagkatapos bawat buwan. Kung sa palagay mo ay maaari kang makagupit ng 3 sa isang araw, iyon ay 15 bawat linggo at 60 gupit bawat buwan.) 

Number of products to be produced per month: (Bilang ng produktong magagawa bawat buwan:)

Aking Produkto:

Kakanin – Large Bilao                              90 pcs

Kakanin – Medium Bilao                        150 pcs

Kakanin – Small Bilao                              300 pcs

Halayang Ube – Large Bilao                   90 pcs

Halaya Ube – Medium                            150 pcs

Halayang Ube – Small                              300 pcs

Next you need to think about how much you can sell your product or service for. This is the “price” of your product or service. You can check how much other vendors sell the same product for and use that as your initial price. You should also consider the price of the raw materials and other costs. (Ang kasunod, kailangan mong mag-isip tungkol sa kung magkano mo maaaring ibenta ang iyong produkto o serbisyo. Ito ang "presyo" ng iyong produkto o serbisyo. Maaari mong suriin kung magkano ibenebenta ng iba pang mga vendor ang parehong produkto at magagamit iyon bilang iyong paunang presyo. Dapat mo ring isaalang-alang ang presyo ng mga hilaw/panangkap na materyales at iba pang mga gastos.)

Price of my product: (Presyo ng aking produkto)

Kakanin – Large Bilao                               Php 350

Kakanin – Medium Bilao                            Php 250

Kakanin – Small Bilao                               Php 150

Halayang Ube – Large Bilao                     Php 400

Halaya Ube – Medium                              Php 250

Halayang Ube – Small                               Php 100   

8.13: Doing the Math – Calculating Expected Sales

 

EXPECTED PROFIT 

We often hear about businesses making a profit or loss. What is profit? What is loss?

How can you calculate profit? (Madalas nating marinig ang tungkol sa mga negosyong kumikita o nalulugi. Ano ang kita? Ano ang lugi? Paano mo makakalkula ang kita?)

Ang kita o tubo ay ang salapi o perang natira kung ang pinagbentahan ng isang produkto ay mas malaki kaysa sa mga nagastos nito. Ang lugi ay kung mas malaki ang ginastos sa isang produkto kaysa sa pinagbentahan dito. Makakalkula ang kita kapag ibinawas mo ang lahat ng gastos mula sa total na pinagbentahan ng produkto at may natira pa rito. Ang natirang pera ay ang tubo o kita. 

Profit = Total Income – Total Expense 

In order for a business to succeed, it needs to have more money coming in than going out! That means that all the costs you incur to produce your product or service needs to be less than the sales you bring in from selling it. (Upang magtagumpay ang isang negosyo, kailangang magkaroon ng mas maraming pera na papasok kaysa sa paglabas! Nangangahulugan iyon na ang lahat ng mga gastos na iyong nagugol upang makagawa ng iyong produkto o serbisyo ay kailangang mas mababa kaysa sa pinagbentahan nito.) 

Let’s Exercise! 

Instructions: Determine if the following business owners are making a profit or loss. (Mga Tagubilin: Tukuyin kung ang mga sumusunod na may-ari ng negosyo ay kumikita o nalulugi.) 

Show your calculations and explain your answers. (Ipakita ang iyong kalkulasyon at ipaliwanag ang iyong mga sagot.) 

1.           Mario runs a barbershop. This month he had PHP 60,000 in expenses and PHP 100,000 in sales. Did he make a profit or loss? (Nagpapatakbo ng isang barberya si Mario. Ngayong buwan ay mayroon siyang PHP 60,000 na gastos at PHP 100,000 na benta. Kumita ba siya o nalugi?) 

Sales – Expenses = Profit 

Sales/Benta = 100,000        -      Expenses/Gastos = 60,000    =   Profit/Kita (o Tubo)

100,000 – 60,000 = 40,000 

Kumita si Mario dahil mas malaki ang kanyang benta kaysa sa kanyang gastos.

 

2.           Divina runs a catering business. This month her direct costs were PHP 50,000 and her indirect costs were PHP 45,000. Her sales were PHP 85,000. Did she make a profit or loss? (Nagpapatakbo ng isang catering business si Divina. Ngayong buwan ang kanyang direktang gastos ay PHP 50,000 at ang kanyang hindi direktang gastos ay PHP 45,000. Ang kanyang benta ay PHP 85,000. Kumita ba siya o nalugi?) 

Sales/Benta = 85,000 

Expenses/Gastos = Direct Cost/Direktang Gastos + Indirect Cost/Hindi Direktang Gastos

Expenses/Gastos = 50,000 + 45,000 = 95,000 

Sales – Expenses = Profit 

85,000 – 95,000 = (10,000) è Negative Ten Thousand 

Nalugi si Divina dahil mas malaki ang kanyang gastos kaysa sa benta o mas maliit ang kanyang pinagbentahan kaysa sa ginastos.

  

Check your answers and then proceed to 8.14 to calculate expected profit for your own business! (Suriin ang iyong mga sagot at pagkatapos ay magpunta sa 8.14 upang makalkula ang inaasahang kita para sa iyong sariling negosyo.) 

1.           Mario made a profit of PHP 40,000 this month! 

PHP 100,000 – PHP 60,000 = PHP 40,000 

2.           Divina operated at a loss this month. Her total costs were PHP 50,000 + PHP 45,000 = PHP 95,000. 

PHP 85,000 – PHP 95,000 = - PHP 10,000. Her expenses were more than her sales

 

8.14: Doing the Math – Calculating Expected Profit

Instructions: Calculate the expected profit from your own business now! Use your expected sales from 8.13 and production cost from 8.12 to do the calculation. (Mga Tagubilin: Kalkulahin ang inaasahang kita mula sa iyong sariling negosyo ngayon! Gamitin ang iyong inaasahang benta mula sa 8.13 at gastos sa produksyon mula 8.12 upang gawin ang pagkalkula.)

Expected Sales   217,500.00

-

Production Cost   163,800.00

=

Expected Profit   53,700.00

 

Think about your expected profit. Is it a profit or loss? What strategies could you use to increase your profit, or, if you are operating at a loss, to turn it into a profit? (Isipin ang tungkol sa iyong inaasahang kita. Kita ba ito o lugi? Anong mga diskarte ang maaari mong gamitin upang madagdagan ang iyong kita, o, kung nagpapatakbo ka nang lugi, upang gawin itong kita?) 

Ayon sa aking kalkulasyon, kumita ako ng Php 53,700.00 sa loob ng isang buwan. Ito ay dahil mas malaki ang aking benta kaysa sa aking gastos. Upang mas lalong lumaki ang aking tutubuin o maiwasan ang pagkalugi, ang mga sumusunod ang aking maaaring gawin:

1.  Re-use, recycle, reduce (Gamitin muli o i-recyle ang mga materyales na may kabuluhan pa. Bawasan ang nasasayang na mga sangkap sa pamamagitan ng pag-iingat.)

2. Magtipid sa paggamit ng kuryente at tubig. Patayin ang mga ilaw at bentilador kung hindi kinakailangan. Huwag laging buksan ang refrigerator.

3. Dagdagan ang produksyon kung kinakailangan.

4. Itaas nang bahagya ang presyo kung mas mainam ang kalidad ng produkto kumpara sa iba.

5. Maghanap ng iba pang magbebentahan ng mga paninda nang dumami ang mga customer.

6. Kumontrata ng isang taga-suplay ng bilao sa mas mababang halaga.