Module 7: Financial
Fitness
“Maging matalino
sa paggamit ng iyong pera upang magkaroon ng sapat na ipon”
Be wise in using your money to have enough savings.
Activity 1: Needing and Accessing Money
What three things did you learn from the previous module on
Rights & Responsibilities of Workers and Employers?
(Anong tatlong bagay ang natutunan mo sa nakaraang modyul tungkol sa Mga Karapatan at Responsibilidad ng Mga Manggagawa at Mga Pinapasukan o Employer?)
Ang aking mga natutunan sa nakaraang modyul ay ang mga sumusunod:
1. May kaakibat na
responsibilidad ang bawa’t karapatang ipinagaloob sa atin.
2. Kaalaman tungkol sa
mga karapatan at tungkulin ng mga manggagawa at employers ayon sa Philippine
Labor Code.
3. Pagtukoy sa mga pang-unibersal na karapatang pantao.
Let’s now turn to this new module on Financial Fitness. Read the proverb at the beginning of the module. What does it mean? How is it related to financial fitness?
Bumaling tayo ngayon
sa bagong module na ito ukol sa Kalakasan sa Pinansyal o Pananalapi. Basahin
ang salawikain sa simula ng modyul. Ano ang ibig sabihin nito? Paano ito
nauugnay sa kalakasan sa pananalapi?
Nangangahulugan ang salawikaing: “Maging matalino sa paggamit ng iyong pera upang magkaroon ng sapat na ipon” na ang pinakalayunin ng pagiging matalino sa paggamit ng salapi ay ang pagkakaroon ng ipon. Ibig sabihin, kung tayo ay hindi bulagsa sa paggastos, magkakaroon tayo ng impok o naitabi upang magastos natin sa hindi inaasahang sitwasyon.
Maiuugnay ang salawikain sa kalakasan sa pananalapi dahil ang pagkakaroon ng ipon at tamang paraan ng paggastos ng salaping pinaghirapan ay mga indikasyon na malusog ang kanyang pinansyal na katayuan.
This module will focus on Financial Fitness. What do you
think this term “financial fitness” means?
Magtutuon ang modyul na ito sa Kalakasang Pinansyal o Pananalapi. Ano sa palagay mo ang ibig sabihin ng terminong "Kalakasang Pananalapi"?
Ang Kalakasang Pinansyal o Pananalapi ay nangangahulugang mabuti o mainam ang iyong pakiramdam at tiwala tungkol sa iyong sitwasyong pampinansyal. Nangangahulugan din ito na kaya mong pamahalaan ang iyong pera upang matugunan ang iyong kasalukuyan at pangmatagalang pangangailangan. Sakop din dito ang pag-alam ng pamamaraan upang maiwasan ang sobrang paggastos upang makapg-ipon. Bukod dito, ang Kalakasang Pinansyal ay nauukol din sa sapat na kaalaman kung ano ang pangungutang at kung paano ito maiiwasan.
7.1: Reasons I Need Money
We may handle or think about money so often that we lose
sight of its actual purpose. Why do you need money? What function does money
serve in a society? List those reasons in the space below.
Ang salapi o pera ang daluyan ng palitan o “medium of exchange” ng isang lipunan. Kailangan ko ang pera upang ipambili ng pagkain at mga pangangailangan sa pang-araw-araw. Kailangan ito upang ipambayad ng renta ng bahay, ilaw at tubig. Kailangan din ito upang makapag-aral , makapamasyal, at makapaglibang ang isang tao. Bukod dito, kailangan ang pera upang tugunan ang hindi inaasahang pangyayari tulad ng pagkakasakit o pagkamatay ng isang tao.
7.2: Financial Needs Over the Course of a Lifetime
|
Life Stage |
Reasons I May Need
Money |
|
Childhood (primary school age) |
1. Pambaon sa
eskwela 2. Pambili ng
kagamitan sa paaralan at proyekto. 3. Pambili ng
sitsirya at laruan. |
|
Teenager (high school age) |
1. Pambaon sa
eskwela 2. Pambili ng
kagamitan sa paaralan, proyekto, at bayad sa excursion. 3. Pambili ng cell
phone, makabagong gadget, at damit na pamporma. 4. Pang-date. 5. Pamamasyal at
libangan 6. Pang-load |
|
College |
1. Pambayad ng
tuition. 2. Allowance sa
pag-aaral. 3. Pambili ng
kagamitan sa paaralan at proyekto. 4. Pambili ng
laptop o desktop computer. 5. Pambili ng
bagong cell phone at pang-load. 6. Pang-date o
bayad sa lakarin ng barkada. |
|
Working |
1. Pambili ng
pagkain at pamasahe. 2. Pambayad sa
renta ng bahay, kuryente, at tubig. 3. Pambili mga
damit-pamasok, alahas, pabango, at pampapogi/pampaganda. 4. Pambayad sa mga
libangan at pamamasyal. 5. Pambayad ng
buwis. |
|
Running a business |
1. Pambili ng mga
materyales. 2. Pampasweldo. 3. Pambayad sa
renta, kuryente, at tubig. 4. Pambili ng
sasakyang gamit sa negosyo. 5. Pambayad ng
buwis. |
|
Marriage (looking after family and children) |
1. Pambayad at
handa sa kasal. 2. Pambayad ng
renta, kuryente, at tubig. 3. Pang-tuition ng
mga anak at gamit sa eskwela. 4. Panghulog sa
lupa, bahay, o sasakyan. 5. Pambayad sa
iba’t ibang seguro (insurance). 6. Pag-iimpok 7. Panggastos sa
mga libangan at pamamasyal. 8. Pambigay/Pantulong
sa mga kapamilya, kamag-anak, at kaibigan. 9. Pambayad sa
doktor, dentista, at ospital. |
|
Retirement/old age |
1. Pambili ng gamot 2. Pambili ng pagkain
at gastos sa araw-araw. 3. Pambayad sa
kuryente at tubig. 4. Para sa libangan
at pamamasyal. 5. Pampa-ospital |
Look at the list of things you may need money for. Pick the top 5 things you need now and mark them with a circle.
Tingnan ang listahan ng mga bagay na kakailanganin mo ang salapi. Pumili ng 5 bagay na kailangan mo na ngayon at bilugan ang mga ito. (Kinulayan ko na lang ng pula ang 5 aking pinili sa itaas.)
7.3: How Adults I Know and Trust Have Accessed Money
Talk to your parents or older adults (such as neighbors,
friends, or other relatives) about whether they have faced a situation where
they did not have enough money to pay for something. If so, what were their
options? Ask for real life examples of how they have gotten money before to pay
for something that they could not afford immediately. Try to speak at least
four different people.
Kausapin ang iyong mga magulang o mas nakatatanda (tulad ng
mga kapitbahay, kaibigan, o iba pang mga kamag-anak) tungkol sa kung naharap
nila ang isang sitwasyon kung saan wala silang sapat na pera upang magbayad
para sa isang bagay. Kung gayon, ano ang kanilang mga pagpipilian? Hingan ng mga
halimbawa sa totoong buhay kung paano sila nakakuha ng pera dati upang magbayad
para sa isang bagay na hindi nila nakaya agad. Subukang kumausap sa hindi
bababa sa apat na magkakaibang tao.
|
Person (name and relation
to me) |
Situation they were
in that required money |
Their options to
access money |
Choice they
ultimately made to access money |
|
Almario Agustin - pinsan |
Pambayad ng kuryente |
1. Mangutang 2. Bumawas sa naitabi 3. Bumawas sa pambil ng pagkain |
Bumawas sa naitabi |
|
Rosa Cruz - kapitbahay |
Pambayad sa ospital |
1. Mangutang sa 5-6 2. Bawasan ang impok sa kooperatiba 3. Mangutang sa amo |
Bawasan ang impok sa kooperatiba |
|
Adelaida Santonil - pamangkin |
Pambayad ng tuition |
1. Mangutang sa kamag-anak 2. Magsanla ng alahas 3. Manghiram sa mga kaklase |
Mangutang sa kamag-anak |
|
Nora Sanchez - kaibigan |
Pambayad sa konsulta |
1. Mangutang 2. Bawasan ang naitabi na pambili ng cell phone 3. Magsanla ng alahas |
Bawasan ang naitabi sa banko na pambili ng cell phone |
|
Diosdado Ramirez - kumpare |
Pamasahe patungong probinsya |
1. Mangutang 2. Magbenta ng kasangkapan 3. Bumale sa kompanya |
Bumale sa kompanya |
7.4: Comparing Different Ways of Accessing Money
Now, take a moment to analyze the findings of your interviews. Based on your interviews with trusted adults or friends, fill out the chart below.
Ngayon, maglaan ng sandali upang pag-aralan ang mga
natuklasan sa iyong mga panayam. Batay sa iyong mga panayam sa mga
pinagkakatiwalaang matatanda o kaibigan, punan ang tsart sa ibaba.
|
Ways of accessing
money |
How many people
interviewed chose this option? |
Circle the
action(s) that they took (Nilagyan ko na lang ng pula) |
|
Saving |
3 |
· Saving in a bank |
|
|
|
· Saving under your bed · Saving in a community savings group (cooperatives) |
|
Working |
1 |
· Working in a job that pays a salary or wage · Earning money from part-time work · Starting a business |
|
Borrowing |
1 |
· Borrowing from family members · Borrowing from the bank · Borrowing from a community savings group |
|
Finding other means |
|
· Buying on credit · Applying for a grant or scholarship · Receiving gifts of money · Other: |
In your opinion, which is the best way to access money? Why? Rank these options from 1 (being to the best) to 4. List the advantages to each option below.
Sa iyong palagay, alin ang pinakamahusay na paraan upang ma-access ang pera? Bakit? I-ranggo ang mga pagpipiliang ito mula sa 1 (pagiging sa pinakamahusay) hanggang 4. Ilista ang mga pakinabang sa bawat pagpipilian sa ibaba.
|
Ranking |
Way of accessing
money |
Advantages |
Disadvantages |
|
1. |
Saving/ Pag-iimpok |
Mabilis at walang mapeperwisyo |
Mababawasan ang ipon at interes |
|
2. |
Working/
Pagtatrabaho |
Sariling sikap |
Baka hindi agad makakuha ng trabaho Baka magkulang o masira ang budget |
|
3. |
Borrowing/
Pangungutang |
Walang ibang taong apektado |
Posibleng magbayad ng interes sa inutangan |
|
4. |
Finding other means/Paghahanap
sa mga ibang paraan – Paghingi sa mga kamag-anak |
Walang interes na babayaran |
Nakahihiya Magkakaroon ng utang na loob |
Learners’ Reflection: Module
7 Financial Fitness
This is not a test but is a way for us to see what you already know or do not know about the topics. You will read a skill that is listed in the left column. Think about yourself and your experience. Then read the statements across the top. Check the column that best represents your situation. The results will help you and the instructor know which topics may require more time, effort and guidance.
Ang mga katanungan dito ay hindi
test. Ito ay isang paraan upang malaman mo ang iyong kaalaman, kasanayan o kakayahan tungkol sa paksang ito. Basahin mo ang mga kaalaman, kasanayan
o kakayahan na nakalista sa kaliwang kolum. Magbalik-tanaw sa iyong sarili
at mga karanasan, basahin ang lahat ng mga pangungusap at i-tsek ang sagot na naaangkop sa iyong sitwasyon. Ang iyong kasagutan ay magiging gabay mo at
ng iyong guro sa pagpapalawak ng iyong kaalaman
tungkol sa paksang
ito.
|
My experience
Knowledge, skills and abilities
Kaalaman, kasanayanat kakayahan |
1 I don’t have any experience doing this.
Wala akong karanasan sa paggawa nito |
2 I have very little experience doing this
Kaunting- kaunti lamang ang aking nalalaman sa paggawa nito |
3 I have some experience doing this.
Mayroon akong karanasan sa paggawa nito |
4 I have a lot of experience doing this.
Marami akong karanasan sa paggawa nito |
|
Identifying ways to access money / Pagtukoy ng mga paraan para makalikom ngpera |
|
|
ü |
|
|
Understanding habits of good money management / Maintindihan ang mga mabubuting paraan sapaghawak ng pera |
|
ü |
|
|
|
Using ways to decrease one’s spending / Pagsasagawa ng mga paraan para mabawasanang mga gastusin |
|
ü |
|
|
|
Identifying and planning for savings / Pagtukoy ng mga paraan at pagplano para makapag-ipon. |
|
ü |
|
|
|
Understanding debt and ways to avoid getting into debt / Pagpapalawak ng kaalaman tungkol sa pangungutang at mga |
|
ü |
|
|
|
My experience
Knowledge, skills and abilities
Kaalaman, kasanayanat kakayahan |
1 I don’t have any experience doing this.
Wala akong karanasan sa paggawa nito |
2 I have very little experience doing this
Kaunting- kaunti lamang ang aking nalalaman sa paggawa nito |
3 I have some experience doing this.
Mayroon akong karanasan sa paggawa nito |
4 I have a lot of experience doing this.
Marami akong karanasan sa paggawa nito |
|
paraan para makaiwas sa pangungutang |
|
|
|
|
|
Keeping a record of one’s money and knowing which things to keep a record of / Pagtatala ng aking pera at kaalaman sa mga bagay na dapat itinatala |
|
|
ü |
|
|
Preparing a current budget for one’s self and knowing what things to list in one’s budget / Pagba-badyet para sa aking sariling pangangailangan, at pagtukoy ng mga bagay na aking dapat ilista sa aking badyet |
|
ü |
|
|
|
Knowing which organizations one could go to get savings and loans services in the Philippines / Alamin ang mga organisasyon sa inyong lugar na maaring paglagyan ng perang naipon |
|
ü |
|
|
